Nợ tình chưa trả cho ai, Khối tình mang xuống tuyền đài chưa tan

Ngày trước, ở khu vực Thanh Trì có một người học trò nghèo mang họ Nguyễn. Cha của anh này mất từ khi anh còn rất nhỏ, hoàn cảnh gia đình rất khó khăn. Mẹ anh làm nghề lái đò để kiếm tiền nuôi con. Nhưng cho dù mẹ anh có làm việc vất vả cả ngày cũng không đủ tiền ăn, huống chi đến tiền đi học. Vì hoàn cảnh gia đình khó khăn nên nhiều khi anh phải nghỉ học để về lái đò thay cho những lúc mẹ bị ốm. Hai mẹ con anh ở một cái lán nhỏ bên bờ sông. Anh này có giọng hát ngọt ngào, làm mê đắm lòng người.

Truyện cổ tích Việt Nam: Nợ tình chưa trả cho ai, Khối tình mang xuống tuyền đài chưa tan

Ở phía bên kia bờ sông có cô gái con phú ông đem lòng yêu thầm anh lái đò vì thấy anh vừa chịu thương chịu khó, lại có giọng hát hay tuyệt vời. Đặc biệt vào những ngày hè, cùng với những làn gió từ bờ sông, tiếng hát của chàng trai như đã hớp hồn cô. Vào một hôm, cô mạo muội sai người đem đến cho chàng trai một gói khăn, trong đó có chiếc trâm cài tóc để bày bỏ sự mến thương của mình. Cô gái còn gửi lời nhắn đến anh rằng hãy cứ yên tâm vì tin rằng chắc chắn hôn sự sẽ thành.

Khi anh học trò nghèo nhận được tín vật thì vừa mừng vừa lo nghĩ. Mẹ anh thấy thế thì can ngăn rằng:

– Nhà ta nghèo khó, con đừng có ý định trèo cao như vậy. Không những không đạt được ước nguyện mà còn bị bàn dân thiên hạ cười cho.

Mặc dù mẹ nói như vậy nhưng anh vẫn vui vẻ nói với mẹ:

– Xin mẹ đừng quá lo lắng. Mong mẹ hãy chuẩn bị cho chúng con. Nếu chúng con đã yêu thương nhau thật lòng thì dù có không xứng như thế nào cũng không sao đâu ạ.

Bà mẹ thấy anh con trai đã quyết như vậy, biết là không thể can ngăn được nên sắm lễ trầu cau sang nhà phú ông để thưa chuyện.

Nhà phú ông vừa nghe bà mẹ anh học trò thưa chuyện hỏi cưới thì đã ra vẻ khinh miệt mà trả lại lễ vật. Mặc cho bà mối khen anh học trò là con nhà tử tế, chịu thương chịu khó, sẽ chăm lo tốt cho con gái phú ông nhưng phú ông vẫn khăng khăng phản đối. Phú ông mỉa mai anh học trò nghèo:

– Nhà tôi chỉ có một cô con gái dốt nát, xấu xí, không dám với cao đến con trai của bà là người học hành đàng hoàng, tiền đồ rộng mở như thế.

Sau một hồi miệt thị gia đình anh chàng kia, phú ông liền đuổi khéo mà thách rằng:

– Nếu muốn cưới con gái tôi về làm vợ thì hãy mang đến đây sính lễ gồm có ba trăng lạng vàng.

Khi nghe lời bà mối kể lại, anh học trò nghèo vừa xấu hổ, vừa buồn bã. Nhưng ngay ngày hôm sau, anh đã tìm gặp mẹ để thưa chuyện:

– Xin mẹ hãy cho phép con được ra đi làm ăn để lập nghiệp, con sẽ kiếm đủ tiền về để hỏi cô gái con yêu thương về làm vợ.

Thưa chuyện với mẹ xong, anh lập tức dứt khăn áo ra đi.

Về phần cô con gái phú ông, thấy chuyện tình cảm của mình không thành thì hết sức buồn rầu. Không những thế, đang trong lúc tâm trạng rối bời, lại nghe tin người yêu mình ra đi không một lời từ biệt. Từ đó, ngày qua ngày, nàng đều thương nhớ, chờ đợi tin tức của anh chàng lái đò. Nhưng chờ đợi qua bao lâu vẫn bặt vô âm tín, tâm tưởng dần sinh ra bệnh, ngày một ốm yếu. Phú ông thấy con gái như vậy thì vô cùng lo lắng, sai người đi khắp nơi để mời những thầy thuốc giỏi nhất về chữa bệnh cho con. Nhưng đáng tiếc thay, con gái phú ông đã không thể qua khỏi. Phú ông vô cùng đau xót, đành cho hỏa thiêu như di nguyện của con gái. Sau khi hỏa thiêu, người ta tìm thấy trong đống tro tàn một vật lạ có màu đỏ như son và sáng lấp lánh như pha lê. Phú ông cho người mang vật đó đi tạc thành một chiếc chén nhỏ làm chén thờ cho con gái. Mỗi khi pha trà bằng chiếc chén đó, hình ảnh của anh lái đò lại ẩn hiện, phú ông thấy vậy thì cô cùng hối hận.

Nói đến anh học trò nghèo, ra đi không có gì ngoài ý chí làm giàu để về cưới được người con gái mà mình yêu thương. Phải trải ba biết bao thử thách gian truân, cuối cùng anh làm việc dưới trướng của một vị quan võ trấn giữ vùng đất phía Bắc. Vì anh thật thà, tốt bụng lại rất thạo công việc nên được quan trên tin tưởng, giao phó cho nhiều công việc và thưởng bổng lộc hậu hĩnh. Ba năm sau, anh đã có trong tay số tiền hơn ba trăng lạng vàng. Anh xin quan cho về quê.

Thấy ước nguyện của mình sắp được thực hiện, anh vui mừng khôn xiết. Nhưng khi về đến nhà phú ông, nghe tin người con gái mình thương yêu đã mất. Anh đau lòng mà khóc than, sau khi phú ông kể lại sự tình câu chuyện và đưa cho anh chén trà, khi nước mắt chàng trai rơi vào đó thì chén trà bỗng tan ra thành huyết lệ.

Cũng từ đó, trong nhân gian vẫn tương truyền câu ca dao:

Nợ tình chưa trả cho ai,

Khối tình mang xuống tuyền đài chưa tan.