Hai bảy mười ba

Ngày xửa ngày xưa tại huyện Hà Đông, tỉnh Quảng có một đôi vợ chồng nọ, người chồng vốn có thói quen lấn lướt vợ của mình, nhưng mà người vợ cũng chẳng phải là tay vừa.

Vào một ngày kia nhà họ có đám giỗ. Người vợ liền nấu một nồi chè làm đồ cúng. Khi nấu chè xong thì người vợ mới đem bát đến chia đều ra. Nhưng bởi vì mâm dưới bếp vẫn đang bận rộn nên người vợ đành phải bưng hai tay hai bát đem lên cho người chồng xếp lên trên bàn thờ. Người vợ cứ bưng lên lần lượt như vậy, phải đi lại đúng bảy lần mới hết số bát chè dưới bếp. Người vợ cứ lầm bẩm trong miệng:

– Bưng bảy chuyến, thế là tổng có mười bốn bát chè.

Truyện cổ tích Việt Nam: Hai bảy mười ba

Người chồng ở trên nhà cứ xếp tới rồi lại xếp lui có mấy cái bát chè cho nó vừa hết trong lòng cái mâm cúng đặt trên bàn thờ. Nhưng xếp mãi cuối cùng vẫn thấy thừa ra một bát chè, dù đổi mấy kiểu xếp khác cũng vẫn không vừa được. Người chồng bụng liền bảo dạ rằng:

– Giờ lẽ nào lại đem nó đặt lẻ bên ngoài mâm sao? Hay thôi đi, sẵn tiện đang vắng vẻ, cũng chả ai để ý cả, ta cứ nếm thử xem sao, vợ mình chắc chẳng đếm thử đâu mà lo.

Yên tâm là như vậy nên nhân dịp người vợ vẫn đang bận loay hoay ở sau nhà, người chồng đem bát chè thừa cầm ra phía sau bàn thờ rồi húp lấy húp để cho nhanh hết. Sau khi đã húp hết bát chè thì hắn đem cái bát ra ngoài bể cạn để rửa cho sạch, sau đó lại đi vào trong bếp mà cất cái bát đã rửa sạch vào trong rổ úp. Rồi lại trở vào nhà trên để mà làm nốt những công việc khác của mình.

Đến khi lễ cúng đã xong xuôi, khi đem mâm chè bưng xuống thì người vợ lại ngẩn ra vì đếm đi rồi đếm lại mấy lần mà vẫn cứ thấy thiếu mất một bát chè. Người vợ lại tự hỏi:

– Quái thật, chắc chồng ta đã ăn rồi, hay là khi xếp đã làm đổ mất một bát. Ta nhất định phải tìm ra lẽ mọi chuyện mới được.

Vì vậy người vợ mới đem chuyện hỏi chồng mình:

– Sao mà thiếu mất một bát chè thế này?

Người chồng cố làm ra vẻ như tự nhiên lắm mà nói:

– Ủa, làm sao tôi biết được. Mình bê lên từng nào thì tôi cũng bày ra từng ấy thôi.

Người vợ liền phân trần:

– Lúc bưng tôi bưng đúng bảy lần, mỗi lần tôi bưng hai bát, vậy là hai bảy người bốn mới đúng. Đầu đuôi chính là vậy. Nhưng bây giờ tại sao lại chỉ còn có mười ba bát?

Người chồng cũng không hề nghĩ rằng người vợ đã đếm số bát chè như thế, nhưng lại nghĩ chẳng lẽ vừa chối xong giờ lại nhận mình ăn thì đúng là ngượng lắm. Lại tự nhủ: “Thực ra thì nhận là mình ăn cũng chả làm sao, nhưng nếu nhận thì nên nhận từ lúc đầu, chứ bây giờ nhận thì muộn quá rồi”. Vì vậy người chồng lập tức làm ra khuôn mặt tức giận:

– Tôi thì biết đâu được cơ chứ? Hay là mình lại nghi rằng tôi ăn bát chè ấy chăng?

Người vợ cũng không nhịn được nữa:

– Còn ai vào đây nữa. Lúc ấy trong nhà chỉ có mình với tôi thôi, con cũng đi vắng rồi. Chứ không thì ai lại vào đây để mà nuốt trộm bát chè cúng nhà mình?

Nghe vợ nói đến đây thì người chồng cũng đỏ mặt tía tai, rồi sừng sộ quát lớn:

– Mày đổ cho tao ăn, vậy mày có tang chứng không hả? À, quân này thế mà láo!

Nói đoạn người chồng liền sấn vào chỗ vợ. Nhưng người vợ cũng nhất định không chịu xuống nước, vẫn nhất quyết mà đổ riệt người chồng là ăn vụng bát chè. Không ai chịu nhường ai dẫn đến vợ chồng xô xát, kéo theo hậu quả là mâm bát đều đổ vỡ hết, bàn ghế thì cái siêu cái vẹo. Cũng bởi vì thế mà bữa giỗ mất ngon, hơn nữa còn kéo theo đủ thứ thiệt hại khác nữa.

Rõ ràng là nắm chắc trong tay phần đúng rồi nhưng người vợ lại không nghĩ được tại sao lại ra kết quả này, vừa đau thân lại vừa giận đời nên người vợ chẳng chần chừ, lập tức đưa đơn kiện trình quan.

Biết vợ đâm đơn kiện, người chồng lúc đầu hung hăng bao nhiêu thì bây giờ lại lo sợ bấy nhiêu. Hắn thầm nghĩ:

– Nếu như nó làm to chuyện này ra thì mình không chỉ xấu hổ với bà con láng giềng, mà sau này cũng sẽ khó mà ăn nói với con cái mình nữa!

Vì thế hắn đem theo lễ vật tới chỗ quan phủ xin lót để quan giúp mình gỡ để đỡ mất mặt. Quan thấy lễ vật của người chồng rất hậu hĩnh, lập tức gật gù mà đáp ứng:

– Được! Được! Cứ để ta, ta sẽ lo êm thắm cho!

Ngày ra công đường, quan nghe nguyên cáo trình bày lại đầu đuôi câu chuyện mới phán rằng:

– Giỗ này là giỗ của ông của nhà nó, chẳng lẽ nó lại dám thất lễ trước mắt ông bà nó à. Hơn nữa thì hai bảy đâu nhất định sẽ bằng mười bốn đâu, nhiều khi hai bảy cũng chỉ có mười ba thôi. Đây, hãy nhìn lên trên những đường đòn tay ở trên mái công đường kia xem. Mái trước có bảy đường nhé, mái sau cũng có bảy đường nhé. Nhưng mà hai bảy lại chỉ có mười ba mà thôi. Đấy, cả chồng lẫn vợ đều mở to mắt ra mà đếm xem có phải là hai bảy người ba không nào?

Cả hai vợ chồng đều ngửa mặt lên nhìn xem. Người chồng lúc này cũng phải chịu rằng quan tài thật. Tuy nhiên thì người vợ vẫn muốn cãi. Quan liền đập bàn mà quát:

– Thánh nhân đã bảo: “Phu xướng phụ tùy”. Hai vợ chồng chúng mày mau mau đem nhau về mà ăn ở thuận hòa với nhau đi, đừng có mà động tí lại bày chuyện kiện tụng lung tung khiến khắp thiên hạ người ta chê cười. Lần này thì ta tha, nhưng nếu có lần sau thì ta sẽ phạt thật nặng đấy.

Sau đó quan lập tức lệnh cho lính đem cả hai vợ chồng nhà đó đuổi ra khỏi nơi công đường thiêng liêng.

Lúc trở về nhà thì bà con làng trên xóm dưới đều nhiệt tình tới thăm hỏi. Đúng lúc người chồng đang hăng say khoa chân múa tay trông có vẻ như thích thú lắm, thì người vợ đột nhiên than thở:

Nực cười ông huyện Hà Đông,

Xử vị lòng chồng hai bảy mười ba.

Không nghe tan cửa hại nhà,

Nghe thì hai bảy mười ba cực lòng.

Sau này người ta có câu tục ngữ sau: “Cha mẹ nói oan, quan nói hiếp, chồng có nghiệm nói thừa” chính là từ câu truyện trên mà có.